Trang chủ En français Tin tức H́nh ảnh Thơ Văn Âm nhạc
Phật pháp căn bản
1. Mở đầu

Con người ai cũng có một khuynh hướng niềm tin, tín ngưỡng tôn giáo riêng của ḿnh, có điều niềm tin đó được biểu hiện công khai hay chỉ âm thầm lặng lẽ đi theo mà thôi. Xưa nay, người ta vẫn quan niệm rằng: tôn giáo (hay đạo) nào cũng tốt, đạo nào rồi cũng khuyên con người ta bỏ ác làm lành. Nhưng sự thật, như chúng ta thấy, không phải tôn giáo (hay đạo) nào cũng đúng như vậy.

Các bạn đang ngồi đây, tự cho (hoặc có cảm giác), ḿnh là Phật tử, tức là con Phật, là tín đồ của đạo Phật. Trong chứng minh thư của bạn, ở mục tôn giáo, có thể bạn đă ghi tôn giáo của ḿnh là: Phật giáo. Vậy Phật giáo là ǵ? Đạo Phật là ǵ? Có ích ǵ cho bạn? Nếu bạn tự cho ḿnh là Phật tử mà không trả lời được, hoặc không trả lời đúng những câu hỏi ấy th́ bạn vẫn chưa bao giờ là Phật tử cả!

Dù vậy, hôm nay các bạn tham gia lớp học này, không phải để các bạn có một ít kiến thức về đạo Phật nhằm trả lời cho những câu hỏi trên, mà chúng tôi muốn các bạn có một ít vốn liếng làm cho cuộc sống của các bạn được giàu có thêm hạnh phúc bằng những bài thực tập mà đạo Phật cống hiến. Để các bạn thấy rằng, đạo Phật hoàn toàn không phải là một tôn giáo, mà là con đường, là phương pháp, là nguyên tắc sống an vui, hạnh phúc. Khi thấy được giá trị đích thực của sự thực tập và hành tŕ theo đạo Phật, bạn sẽ tự hào ḿnh là Phật tử, và bạn hăy chia sẽ niềm hạnh phúc đó cho người thân, cho bạn bè, cho người ḿnh thương.

2. Đạo Phật là ǵ?

- Đạo: có ba nghĩa: Đạo là con đường, Đạo là bổn phận, Đạo là lư tánh tuyệt đối, là bản thể.

a) Đạo là con đường, như người ta thường dùng trong những chữ: nhân đạo, thiên đạo, địa ngục đạo, ngạ quỷ đạo, súc sanh đạo…, tức là con đường dẫn đến cơi người, cơi trời, cơi địa ngục, cơi ngạ quỷ, cơi súc sanh…

b) Đạo là bổn phận, như người ta thường dùng những chữ: đạo vua tôi, đạo thầy tṛ, đạo vợ chồng v.v... Phàm là bổn phận th́ thường chịu ảnh hưởng của phong tục hay tập quán. Phong tục và tập quán của nước này không giống nước kia. V́ vậy, chữ Đạo là bổn phận cũng chưa đúng với nghĩa chữ Đạo mà nhà Phật muốn nói.

c) Đạo là lư tánh tuyệt đối, là bản thể, nó ĺa nói năng, không thể nghĩ bàn. Đức Lăo Tử nói: "Đạo mà nói ra được th́ không phải là đạo tuyệt đối". Xưa có người hỏi một vị Tổ Sư: "Đạo là ǵ?". Tổ sư đáp: "Trước Phật Oai Âm Vương, không có tên Phật và chúng sanh, lúc ấy chính là Đạo".

Chữ Đạo của nhà Phật chính là đồng nghĩa với bản thể vậy.

- Phật: Tiếng Phạn là Buddha (Phật Đà), người Trung Hoa dịch nghĩa là Giác Giả, (bực đă giác ngộ, sáng suốt hoàn toàn). Giác có ba nghĩa:

a) Tự giác: Phật là bậc tự giác ngộ, bằng công phu tu tập thiền quán, đoạn trừ phiền năo nhiễm ô mà chứng được tự tánh thanh tịnh. Nói cách khác, tự giác là thấy được tự tánh của ḿnh vốn có đầy đủ Phật tánh.

b) Giác tha: Nghĩa là ḿnh đă giác ngộ, lại đem phương pháp giác ngộ ấy dạy cho những người tu hành được giác ngộ như ḿnh.

c) Giác hạnh viên măn: Giác hạnh là tự giác và giác tha. Giác hạnh viên măn là tự giác và giác tha đă đến chỗ viên măn, tṛn đầy.

Tự giác, giác tha và giác hạnh viên măn th́ thành Phật.

- Phật c̣n có nghĩa là: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Thế Tôn.

1. Như Lai, Tathāgata, dịch âm là Đa-đà-a-già-đà, có nghĩa là từ con đường (đạo) chân thật mà đến và thành chánh giác, cho nên c̣n gọi là đạo Chân Như.

2. Ứng Cúng, Arhat, dịch âm là A-la-hán, ư chỉ cho người xứng đáng được nhận sự cúng dường của trời và người.

3. Chánh Biến Tri: Samyak-saṃbuddha, dịch âm là Tam-miệu Tam-phật-đà, nghĩa là có khả năng hiểu biết tất cả các pháp.

4. Minh Hạnh Túc: Vidyā-caraṇa-saṃpanna, tức là có đầy đủ Tam minh: Thiên Nhăn, Túc Mạng, Lậu Tận cùng với hành nghiệp của thân khẩu đều viên măn, đầy đủ.

5. Thiện Thệ, Sugata, dùng Nhất thiết trí làm cổ xe lớn vận hành Bát chánh đạo mà vào Niết-bàn.

6. Thế Gian Giải, Loka-vid, hiểu biết chúng sanh và không phải chúng sanh trong thế gian (t́nh và vô t́nh), cho nên biết được con đường thế gian diệt và xuất thế gian.

7. Vô Thượng Sĩ, Anuttara, trong tất cả các pháp, Niết-bàn là cao hơn hết, ở trong hết thảy chúng sanh, Phật là vô thượng.

8. Điều Ngự Trượng Phu, Puruṣa-damya-sārathi, Phật là bậc đại bi, đại trí, lúc nào cũng thương xót chúng sanh, dùng mọi phương tiện, hoặc diễn thuyết, hoặc im lặng, hoặc trách cứ, khéo léo hướng dẫn cho mọi người tu hành, khiến họ thẳng đến Niết-bàn.

9. Thiên Nhân Sư, Śāstā deva-manuṣyāṇāṃ, bậc thầy của trời người, luôn luôn chỉ đạo cho chúng sanh thấy việc ǵ nên làm, việc ǵ không nên làm, việc nào thiện, việc nào bất thiện, khiến cho trời người đều được giải thoát phiền năo.

10. Thế Tôn, Bhagavat, đầy đủ tất cả các đức hạnh mà người đời tôn trọng, cung kính.

Chữ Phật là một danh từ chung để gọi những bậc đă tự giác, giác tha và giác hạnh viên măn, chứ không phải là một danh từ riêng để gọi một người nào nhất định. Ai tu hành được chứng quả như đă nói trên đều được gọi là Phật cả.

Như vậy, Đạo Phật là con đường chơn chánh, hoàn toàn sáng suốt đưa đến bản thể của sự vật, là lư tánh tuyệt đối, ĺa tất cả hư vọng phân biệt, mà các đấng giác ngộ hoàn toàn đă phát minh ra. Đạo Phật gồm tất cả tự lợi và lợi tha, tự giác, giác tha và có công hạnh độ ḿnh, độ người được hoàn toàn thành tựu, rốt ráo viên măn.

Đạo Phật là con đường đi đến sự thương yêu và hiểu biết (từ bi và trí tuệ); là phương pháp thực tập để chuyển hóa khổ đau, hận thù, phiền năo, xây dựng đời sống an lạc, hạnh phúc (ly khổ đắc lạc).
Đạo Phật là con đường, phương pháp thực tập để đạt được Phật quả. Phật quả ai cũng có thể tu thành, ai cũng có khả năng thành Phật; và chúng ta có thể đạt được ngay trong hiện tại, bây giờ, nếu trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta biết lắng nghe, hiểu biết, nh́n mọi người, mọi vật bằng con mắt và cái tâm thương yêu, luôn chánh niệm tỉnh giác trong mọi công việc, hành động, nói năng và suy nghĩ. Khi sống trong chánh niệm tỉnh giác là ta đă và đang sống với đức Phật, đang sống bằng nhân cách Phật. Thực tập được như thế, bản thân ḿnh sẽ tránh được khổ đau, và không gây khổ đau, đổ vỡ cho những người chung quanh. Đó là sống với tinh thần của Đạo Phật.

3. Lời dạy của đức Phật (Phật pháp)

Những lời dạy của đức Phật được gọi là Phật pháp. Những lời dạy ấy được biên chép lại thành ba tạng kinh điển, gồm: Kinh, Luật, Luận.

a. Kinh: là những lời của đức Phật Thích Ca đă nói khi c̣n tại thế, để dạy chúng sanh dứt trừ phiền năo và đạt đến quả hạnh phúc, Niết-bàn.

b. Luật: là những giới luật mà Phật đă chế ra cho các đệ tử, để các đệ tử răn chừa các điều dữ, tu tập các điều lành, trau dồi thân tâm cho thanh tịnh.

c. Luận: Luận là những sách phần nhiều do các đệ tử Phật làm ra để bàn giải rơ ràng nghĩa lư mầu nhiệm trong kinh, luật hoặc quyết đoán tánh, tướng của các Pháp, phân biệt những lẽ phải chánh đạo và tà đạo, khiến cho người đời khỏi nhận lầm phải trái, chánh tà.

4. Lợi ích của đạo Phật:

- Đạo Phật, nhờ tinh thần Từ Bi, làm cho xă hội, nhân loại thương yêu nhau hơn.

- Đạo Phật, nhờ ánh sáng Trí Tuệ, làm cho xă hội, nhân loại bớt si mê lầm lạc, thấy được đâu là giá trị thật, đâu là phỉnh phờ, giả dối.

- Đạo Phật, nhờ tinh thần B́nh Đẳng tuyệt đối, san bằng được những bất công của xă hội, nhân loại, và làm cho cảnh giới Ta Bà này được sáng sủa, an vui hơn.

5. Học làm Phật

Từ phần trên, chúng ta được biết, đạo Phật là con đường đưa chúng ta thoát khỏi khổ đau, hay con đường chuyển hóa khổ đau, để đạt đến giải thoát, an lạc, hạnh phúc, Niết-bàn, tức là đạt được quả vị Phật. Một con đường như thế chúng ta đợi đến bao giờ mới thực hành? Có nhiều người nghĩ rằng, đạo Phật là con đường tu hành, nhưng bây giờ c̣n trẻ, ḿnh chưa tu làm ǵ vội, đợi về già 5, 6 chục tuổi rồi tu cũng chưa muộn. Tuổi c̣n trẻ ḿnh phải lo làm ăn và hưởng thụ cái đă! Có người c̣n hiểu lầm đạo Phật là để giành cho người già cả hoặc chán đời. Họ không biết rằng đạo Phật là con đường chuyển hóa, giúp mọi người thoát khổ.

Khổ đau th́ đâu phải chỉ có người già hoặc kẻ chán đời mới khổ? Cho nên, “mạc đăi lăo lai phương học đạo, cô phần đa thị thiếu niên nhân” (莫 待 老 來 方 學 道,孤 墳 多 是 少 年 人), nghĩa là đừng có đợi đến già rồi mới học đạo, tại v́ cứ nh́n vào nghĩa địa th́ biết, ở trong ấy có rất nhiều nấm mồ của những người trẻ tuổi.

Nhưng học đạo không có nghĩa là chất chứa tri thức, thuộc ḷng lư thuyết để lư luận cho vui. Lư luận về đạo có thể trở thành một thứ tà kiến khác. Có rất nhiều người nói về đạo rất lưu loát, nhưng cái lư thuyết họ nói không dính líu ǵ đến đời sống của họ cả. Cho nên, chúng ta phải thật cẩn trọng khi học hỏi giáo lư.

Hôm nay chúng ta đă học và biết được thế nào là đạo, thế nào là Phật, thế nào là đạo Phật. Bây giờ cái quan trọng nhất là làm sao thực hành, biến những hiểu biết trên vào cuộc sống của chúng ta?
Trước hết, chúng ta cần phải nhận thức rằng, đạo Phật là con đường đi đến làm Phật, nhưng không phải đợi đến khi nào chết, về bên cơi Niết-bàn mới thành Phật, có hào quang sáng chói, có thần thông biến hóa, và ngồi trên bàn thờ để cho người ta lạy. Hiểu như vậy là sai lầm! Bạn nên biết, trước khi làm Phật, làm Tổ, chúng ta phải làm một con người hoàn thiện, đạo đức trước đă.

Phật được làm bằng chất liệu từ bi và trí tuệ. Từ bi là thương yêu tất cả muôn loài, muôn vật, bảo vệ thiên nhiên, môi trường sinh thái. Trí tuệ là thấy được sự sống của muôn loài nương vào nhau mà sinh tồn, gọi là duyên sinh, cộng sinh, cho nên chúng rất mong manh, thường thay đổi, gọi là vô thường. Chất liệu từ bi và trí tuệ trong mỗi con người của chúng ta ai cũng có. V́ vậy, trong cuộc sống hằng ngày, nếu chúng ta biết khơi dậy hạt giống thương yêu và hiểu biết trong tâm ḿnh lên, để cho nó hiện hữu với ḿnh, với những người xung quanh, là chúng ta đang tập làm Phật.

Trong tâm thức của chúng ta có chứa đựng rất nhiều hạt giống. Có hạt giống thương yêu, thương người (đó là hạt giống làm Phật), nhưng cũng có hạt giống của ḷng ích kỷ, đố kỵ (hạt giống làm ma, làm chúng sanh). V́ vậy, bằng mọi cách chúng ta phải khơi dậy hạt giống làm Phật trong mỗi chúng ta. Khi tiếp xúc với người khác, ḿnh cũng phải t́m mọi cách để tiếp xúc với hạt giống dễ thương của người ta, và hạn chế khơi dậy những hạt giống không tốt nơi họ. Đó là ḿnh đang tiếp xúc và nuôi dưỡng hạt giống Phật.

Ḿnh phải ư thức rằng, trong tâm ḿnh có những hạt giống làm Phật, và có cả những hạt giống làm chúng sanh. Từ trước đến nay ḿnh không biết được điều đó, cho nên hằng ngày ḿnh chỉ khơi dậy và làm lớn mạnh hạt giống của chúng sanh thôi, không biết cách tiếp xúc và nuôi lớn hạt giống làm Phật. Hôm nay ḿnh được biết, đức Phật ngài thành Phật từ một chúng sanh như ḿnh, và chính miệng ngài đă nói ḿnh cũng có khả năng thành Phật như ngài. Hạt giống làm Phật chính là ḷng thương yêu, sự hiểu biết. Ai mà chẳng có ḷng thương yêu? Ai mà không biết rằng thương yêu và được thương yêu là hạnh phúc? V́ vậy ḿnh nguyện chỉ sống và tiếp xúc với những hạt giống yêu thương và hiểu biết thôi. Đó là ḿnh đang học làm Phật.

Phật là tỉnh giác. Cho nên, trong mọi công việc hằng ngày, từ việc đánh răng, rửa mặt, ăn cơm, đi học, đi làm… khi nào ḿnh cũng ư thức, tỉnh giác, có chánh niệm thường trực với công việc mà ḿnh đang làm, th́ là ḿnh đang sống với tư cách của một đức Phật. Khi ḿnh có chánh niệm trong mọi cử chỉ, hành động, ḿnh sẽ hạn chế được những lỗi lầm, sai phạm, có thể gây đổ vỡ, khổ đau và hiểu lầm cho ḿnh và cho người.

Một đức Phật th́ khi nào cũng dễ thương. V́ vậy, nếu ḿnh học Phật mà ḿnh chưa dễ thương, th́ cái học của ḿnh chưa có kết quả. Ḿnh phải thật sự dễ thương, trong lời nói, trong hành động và trong suy nghĩ; khi nào ḿnh cũng nghĩ đến mọi người, cũng nói lời ái ngữ, cũng chia sẽ trách nhiệm, công việc cho nhau… đó mới là người Phật tử chân chính.

Trong bài học này, chúng ta phải thực tập cho được cách tiếp xúc và nuôi lớn hạt giống làm Phật trong ta và nơi mọi người. Đó là bài thực tập căn bản. Ḿnh phải có niềm tin khả năng làm Phật nơi bản thân ḿnh, và nơi mọi người, th́ cuộc sống của ḿnh mới tràn đầy hy vọng, biết tôn trọng, thương kính nhau. Đức Phật ngài trở thành bậc Tự giác, Giác tha, Giác hạnh viên măn… cũng bắt đầu từ một con người như chúng ta, cũng phải làm một người dễ thương trước.

Phật pháp căn bản

Vu Lan
Tịnh Độ
Phật học thường thức
Phật đản
Lời Phật dạy
Chuyện đời - Chuyện đạo


Chuyện đời - Chuyện đạo
Chuyện đời - Chuyện đN

Chuyện đời - Chuyện đạo
Chuyện đời -

Chuyện đời - Chuyện đạo
Chuyện đời - Chuy&#

Chuyện đời - Chuyện đạo
Chuyện đ

Chuyện đời - Chuyện đạo
Chuyện đời

Chuyện đời - Chuyện đạo
Chuyện đời - Chuyện đạo

Chuyện đời - Chuyện đạo
Chuyện đ

Tịnh Độ
Tịnh Độ841;t-La Lạt-Ma#273;ường đến chùas

Vu Lan
Vu Lanu Têt 2008&

Vu Lan
Vu Lanu Têt 2008ồ chỉ dN

Tịnh Độ
Tịnh Đ

Niệm Phật
Hồi đức Phật c̣n tại thế, các Phật tử thường hướng về trú xứ mà Ngài và chúng Tăng đang cự ngụ để đảnh lễ và xưng niệm danh hiệu của Như lai, đầy đủ mười hiệu, để tỏ ḷng cung kính, tri ân, và cầu nguyện ...

Niệm
Trong Phật giáo, ‘niệm’ là một thuộc tính của tâm, gọi là tâm sở pháp; nó được xếp vào một trong năm loại tâm sở biệt cảnh...

Du già
Du-già (Yoga), trong quá khứ xa xưa, vốn là một phương pháp tu hành của các tín đồ thuộc nhiều tôn giáo ở Ấn độ. Phạn ngữ Yoga, mà tiếng Tây tạng đọc là Rnal-ḥbyor, có nghĩa là ‘tương ưng’, tức là dùng phương pháp điều hoà hơi thở để nhiếp tâm khiến cho đạt được trạng thái tương ưng với chánh lư...

Ngày tận thế
Một ngày nữa lại trôi qua, tuổi đời ngắn lại, như cá sống trong môi trường mà nước mỗi ngày mỗi cạn dần, hỏi có ǵ vui ? Cho nên mọi người hăy gắng siêng năng tu tập, gấp rút như chữa lửa đang cháy trên đầu...
Website: http://chuavanhanh.free.fr
Email: chuavanhanh@free.fr