Nguyên tác: Vu Lăng Ba
Việt dịch: Thích Nguyên Hùng
Chương 1
DUYÊN KHỞI
Trước đây, vào thời niên thiếu, tôi chưa từng tín ngưỡng bất kỳ một tôn giáo nào. Tôi đang đứng giữa ngă tư đường, không Phật cũng không Đạo. Thỉnh thoảng, có vài vị nhân sĩ đạo Gia-tô níu kéo tôi vào đạo, nhưng v́ những lư luận trong cuốn Cựu ước cũng như Tân ước không thể nào làm cho tôi tin và tiếp nhận được, cho nên tôi không theo. Nơi tôi sống lại không có chùa chiền, không gần gũi được với những bậc thiện tri thức, v́ vậy đối với Phật giáo, tôi cũng chẳng biết tí ǵ. Vậy mà cách đây hai năm, vô t́nh tôi đọc được một cuốn sách do Lương Nhậm Công viết có tựa đề “Cương yếu giáo lư Phật đà thời nguyên thuỷ và hiện đại”, khiến cho tôi có hứng thú nghiên cứu kinh điển Phật giáo. Từ đó, tôi phát sinh chánh tín, quy y Tam bảo và trở thành một Phật tử tại gia.
Sau khi quy y Tam bảo, v́ muốn t́m cầu tri thức, tôi đă nỗ lực nghiên cứu bảo tạng. Kinh Phật mênh mông như biển cả, tôi hết ngày đến đêm lần ṃ, khám phá, t́m kiếm. Tuy nhiên thời gian không lâu, thu hoặch cũng có hạn, nhưng chỉ cần nếm một giọt cũng biết được hương vị của đại dương, trong quá tŕnh nghiên cứu, tôi cảm thấy Phật pháp thật cao thâm, viên dung, bác đại tinh tế. Phật pháp đă phá trừ những mê muội của tôi và cho tôi trí tuệ. Trên bước đường tu tập tôi không dám lười biếng. Tôi đă bỏ đi lối tu tự kỷ, và đem những chỗ hay trong Phật pháp mà tôi biết được giới thiệu cho bạn bè, người thân, hy vọng rằng họ cũng có thể phát khởi được chánh tín, quy y cửa Phật…….
Tôi cảm thấy ḿnh là người từ mê vào ngộ, được đi trên con đường chân chính. Nhưng trong mắt bạn bè, tôi là người từ ngộ vào mê, tức theo Phật là sai lầm, là đi vào con đường tiêu cực, bi quan yếm thế. Về điểm này, tôi không muốn biện bạch. Số là, trong xă hội ngày nay, có mấy ai không v́ bản thân ḿnh. Tôi thấy ḿnh tin Phật là đúng, mà người khác chê cười tôi tin Phật cũng là đúng. Đă vậy, có thể nói là người mê tự mê, kẻ ngộ tự ngộ, hà tất nói làm ǵ. Nhưng tôi lại lo ngại một điều. Tôi sợ những người này v́ mê muội, họ nhận thức sai lạc về Phật giáo, rồi cho là một tôn giáo mê tín. Do đó, tôi không ngại ḿnh tài hèn sức mọn, đem hết những ǵ tôi học được trong Phật giáo giới thiệu cho bạn bè, để cho họ tham khảo, đó là nguyên do tôi soạn cuốn sách này.
Ở một phương diện khác, khi tôi chưa quy y Tam bảo, tôi không có tín ngưỡng bất kỳ tôn giáo nào, cũng không quan tâm đến tín ngưỡng tôn giáo của người khác, đồng thời cũng rất ít khi thảo luận về vấn đề này. Sau khi quy y Tam bảo, nhân v́ thấy sự lợi ích của Phật pháp, tôi mới đem giới thiệu cho người khác, do đó thường cùng với các bạn đồng tu tuyên dương Phật pháp, đem Phật pháp đến với mọi người. Hy vọng có thể làm cho mọi người phát khởi niềm tin. Nhờ cơ duyên này tôi mới phát hiện ra rằng, trong xă hội hiện nay, c̣n rất nhiều người kỳ thị Phật giáo, rất nhiều người hiểu sai về Phật giáo, rất nhiều người c̣n xa lạ với Phật giáo, và ngay cả những người mệnh danh là Phật tử cũng không hiểu ǵ về Phật giáo bao nhiêu. Cho nên, phần nhiều giới nhân sĩ trí thức mới dùng những danh từ như lạc hậu, mê tín, tiêu cực, yếm thế… chụp lên đầu Phật giáo. Trong khi đó, Phật giáo là một tôn giáo lấy từ bi làm gốc, lấy nhẫn nhục làm hạnh, cho nên, dù người ta nói ǵ th́ nói, người Phật tử không hề biện bác, cũng không giải thích. Đó cũng là một nguyên nhaân khiến cho xă hội ngày càng nhận thức sai lầm về Phật giáo.
Tựu trung, giới trí thức, hoặc vô t́nh, hoặc cố ư, nhận thức sai lầm về Phật giáo, có mấy loại sau đây:
1, Những người kỳ thị Phật giáo: hạng người này, có hai. Một là kỳ thị một cách có ư thức. Hai là a dua theo một cách mù quáng. Loại thứ nhất là trong năo bộ đă có sẵn thành kiến, cố ư nói xấu. Loại thứ hai là nghe người ta nói sao ḿnh nói lại vậy, kiểu a dua, phụ họa. Hạng người thứ nhất phần lớn là những người truyền giáo ngoại đạo, v́ lợi ích tôn giáo ḿnh, bất chấp thủ đoạn đổi trắng thay đen, luôn cho Phật giáo là lạc hậu, mê tín, tiêu cực, yếm thế… tôn vinh tôn giáo ḿnh là tiến bộ, khoa học. Hạng người thứ hai là tín đồ của hạng thứ nhất, luôn cảm thấy rằng “trăng ở xứ người sáng và tṛn hơn trăng ở xứ ḿnh”. Cho nên, hễ ông thầy xứ nọ đă nói Phật giáo là lạc hậu, mê tín th́ liền hùa theo đồng t́nh cho rằng Phật giáo lạc hậu, mê tín. Nhưng nếu bạn hỏi họ v́ sao nói Phật giáo lạc hậu? Thế nào là mê tín? Th́ họ không biết trả lời thế nào, dù chỉ một câu. Bởi v́ họ vốn không biết một chút ǵ về Phật giáo hết. Có một vị bác sĩ danh tiếng hỏi tôi: “Tại sao anh lại tin Phật giáo, và c̣n đốt hương, tụng kinh nữa?”. Không cần phải nói, ông này là một nhân sĩ trí thức Gia-tô, ông thấy tôi là người được tiếp nhận một nền giáo dục tân tiến, mà không tin đạo Gia-tô, nên lấy làm đáng tiếc. Tôi trả lời: “Tin Phật có ǵ không tốt?”. Ông ta nói: “Do xu thế tiến hoá của nhân loại, tôn giáo phải từ đa thần trở về nhất thần”. Tôi giải thích: “Thần là thần, Phật là Phật, căn bản là không giống nhau. Dù từ đa thần trở về nhất thần đi nữa, th́ chung quy đó cũng chỉ là những tôn giáo có tín ngưỡng nhờ tha lực. Trong khi đó, Phật giáo dạy con người phải nương vào tự lực, tất cả chúng sanh đều có Phật tánh, người nào cũng có thể tu tập thành Phật”. Dù nói lư lẽ phải trái, ông bác sĩ cũng không thể nào tiếp thu được. Tôi nghĩ, hoằng pháp phải khế cơ, nếu không, nói cũng vô dụng, không được ǵ.
2, Những người hiểu sai Phật giáo: hạng người này không phản đối Phật giáo, nhưng bởi v́ không nhận thức đúng đắn về bản chất của Phật giáo, cho nên cho rằng Phật giáo cũng như những thần đạo, cúng tế, lễ bái… từ đó vướng mắc rất nhiều sai lầm. Hạng người này rất nhiều, có người đă lợi dụng thần linh để kiếm tiền, thậm chí lấy những chuyện kiểu như Trương Ngọc Cô hiển linh này nọ… rồi đổ lên đầu Phật giáo. Sự hiểu lầm lệch lạc này không hề được giải thích rơ ràng.
Cách đây một năm, có một tờ báo đăng bài có tiêu đề: “Lợn béo ngàn cân, Bồ-tát có phước”. Nội dung bài báo tường thuật chuyện một làng nọ nhân kỳ lễ vía thần Đại đế, đă giết rất nhiều lợn để tế lễ, vị kư giả thấy sự cúng tế hậu hỉ như vậy nên mới đặt tiêu đề “Bồ-tát có phước”. Tôi nghĩ, vị kư giả đó đă phạm hai sai lầm lớn. Một là, ông ta đă ngộ nhận Đại đế của đạo thờ Thần linh làm thành Bồ-tát của Phật giáo. Hai là, ông ta không hiểu rằng tinh thần cơ bản nhất của Phật giáo là coi mọi chúng sanh đều b́nh đẳng như nhau, tuyệt đối không được sát hại chúng sanh để ăn thịt, Bồ-tát th́ chỉ ăn chay. V́ vậy, sai một ly đi một dặm, đó là tác hại của nghề làm báo. Kiểu nhận thức về Phật giáo như bài báo nọ đă đăng càng làm cho giới trí thức trong xă hội đánh đồng Phật giáo với đạo thờ Thần làm một.
3, Những người chưa biết về Phật giáo: hạng người này, Phật giáo đối với họ rất xa lạ và c̣n rất nhiều trong xă hội. Có người v́ cơm ăn áo mặc, có người v́ sự nghiệp công danh, suốt ngày họ đắm ch́m trong năm món dục tài, sắc, danh, thực, thuỳ, cho nên không c̣n thời gian biết đến những chuyện khác. Trong đầu óc của những người này, căn bản là không có ấn tượng tôn giáo. Tôi đă từng có dịp nói chuyện với một người bạn là thương nhân về vấn đề phát khởi niềm tin ở Phật giáo – ông ta là một người rất bận rộn, v́ phải xử lư mọi việc lớn nhỏ trong công ty, khó khăn lắm ông ta mới có được một chút thời gian chuyện tṛ với tôi. Tôi chưa nói hết nửa câu, th́ ông ta thể hiện ngay rằng đối với Phật giáo ông ta không xa lạ ǵ, ông hỏi với vẻ tự đắc: “Có phải trong Phật giáo có ông Phật tổ Như lai to thiệt to ở Tây thiên không?”. May mà ông ta đă xem qua bộ phim Tây du kư, bằng không, sợ rằng mấy chữ Như lai Phật tổ ông ta cũng không biết!
Trong kinh Phật nói: “Thân người khó được, khó có cơ hội được sinh sống vào nơi trung tâm văn hoá của đất nước, Phật pháp khó được nghe, tín tâm khó phát”. Thật đúng như vậy! Phật giáo lưu truyền ở đất nước ta trên hai ngàn năm, nền Phật học từ thời Nam Bắc triều, đến đời Tuỳ, đời Đường trở đi, đă ảnh hưởng rất sâu rộng trong văn hoá, tư tưởng của dân tộc ta. Vậy mà cho đến hôm nay, trong xă hội, phần lớn là những người không hề biết ǵ về Phật giáo. Thực trạng như vậy, không biết là nên buồn cho Phật pháp, hay buồn cho văn hoá nước nhà!
4, Những người mệnh danh Phật tử nhưng không biết Phật pháp: những người này chỉ mặc bên ngoài một chiếc áo Phật giáo, rồi tự xưng là đệ tử của Phật. Họ cũng đốt hương, niệm Phật, tụng kinh, bái sám. Nhưng mục đích chính là lợi dụng ḷng mê tín và thiếu hiểu biết của những người nông dân quê mùa chất phát để kiếm tiền. Trong chùa miếu của họ th́ thờ đủ loại, Chân nhân, Tiên cô, và cả Bồ-tát nữa; phương pháp tu tŕ của họ là vận khí, niệm chú. Loại này như nhà vơ, xem bốn biển một nhà. Nếu như họ không đề hai chữ Phật giáo th́ thôi, khổ nỗi họ đă dùng chiêu bài tín đồ Phật giáo để trên môi, như vậy làm sao không khiến cho những người Phật tử chân chính kêu oan?
Ngoài ra, c̣n có một số người khởi xướng cái phong trào gọi là “ngũ giáo đại đoàn kết”, nhập nhằng cho Đạo, Thích, Nho, Lăo, Gia-tô là một; rồi th́ “tam giáo qui nhất”, đánh đồng Phật, Nho, Lăo với nhau, khiến cho giới tín đồ Phật tử chánh tín dở khóc dở cười!
5, Hạng người không phải tín đồ Phật giáo, nhưng muốn t́m hiểu Phật giáo mà không có cơ duyên: hạng người này cũng tương đối đông, phần nhiều là giới trí thức, họ có quan niệm và biết được rằng giáo lư của nhà Phật rất sâu sắc, có ảnh hưởng và quan hệ mật thiết với văn hoá Trung Quốc. V́ vậy, họ rất muốn t́m hiểu một chút về đại ư Phật học, nhưng khổ nỗi là không có cơ duyên. Thứ nhất là, rất khó gặp thiện tri thức để học hỏi; thứ hai là, không t́m được sách để đọc. Họ muốn t́m hiểu Phật giáo, nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Cho nên, họ không có cơ hội hiểu được Phật giáo, và v́ vậy không thể nào phát khởi được niềm tin.
Tôi có một người bạn vừa đi công tác ở Mỹ về. Hôm gặp nhau, chúng tôi có đàm đạo về vấn đề niềm tin tôn giáo, anh ta cũng cảm nhận được điều vừa nêu trên. Anh tâm sự: “Tại nước ngoài, có mấy người bạn Tây phương thường hỏi tôi theo tôn giáo nào, tôi trả lời với họ là tôi theo Phật giáo – v́ tổ tiên ḍng họ tôi đều tin và tôn kính Bồ-tát Quan Thế Âm, th́ đương nhiên tôi cũng là tín đồ Phật giáo. Nhưng khi họ hỏi tôi về giáo lư và h́nh thức tổ chức sinh hoạt của Phật giáo như thế nào, th́ tuyệt nhiên tôi chẳng biết trả lời ra sao. Cho nên, sau khi về nước, tôi muốn t́m sách vở Phật giáo để nghiên cứu. Nhưng hầu như tất cả các hiệu sách đều không có bán loại sách này”. Rồi ông ta quay lại hỏi tôi: “Ở bất kỳ nơi nào cũng có thể t́m thấy ấn phẩm và tư liệu tuyên truyền Cơ đốc giáo, tại sao Phật giáo lại không có?”.
Người bạn tôi có chức vụ quan trọng và thường xuyên đi nước ngoài, tôi tặng anh ta một cuốn sách giáo khoa sơ đẳng Phật học, và mong rằng anh ta có thể đọc được, với niềm hy vọng trong lần đi công tác nước ngoài lần sau, nếu có ai hỏi về vấn đề tôn giáo, anh ta có thể biện tài vô ngại!
Một người bạn khác của tôi làm ở công tác giáo dục, nói chuyện về vấn đề Phật giáo, ông ta phân trần: “Trước đây tôi rất muốn biết t́nh h́nh tổ chức và nội dung kinh điển của Phật giáo, cho nên tôi đă từng thỉnh giáo một vị trưởng bối, vị này ăn chay trường và niệm Phật. Nhưng vị ấy không biết nói ǵ, bèn đưa cho tôi một cuốn Thiền Môn Nhật Tụng và vài cuốn kinh ǵ đó. Tôi xem qua một lần, rồi xem lại nhiều lần, nhưng càng xem càng mịt mờ, càng hồ đồ, và cuối cùng là cái ư niệm t́m hiểu Phật giáo ban đầu của tôi biến tiêu đi mất”.
Những trường hợp tương tự như trên c̣n nhiều không kể hết. Điều đó khiến cho tôi nghĩ đến hiện nay trong xă hội vẫn c̣n có quá nhiều người nhận thức sai lầm hoặc c̣n quá xa lạ đối với Phật giáo. Làm thế nào để những người này có một nhận thức chính xác và cơ bản về Phật giáo? Đó là vấn đề mà tất cả chúng ta phải suy nghĩ.
Phật pháp rất cao thâm, viên dung và tinh tế, giới học giả có duyên nghiên cứu Phật giáo đă công nhận như vậy. Ngay cả giới trí thức không có theo Phật giáo cũng thừa nhận rằng lư luận của Phật giáo rất chính xác và vĩ đại. Nhưng, cũng chính v́ Phật pháp vi diệu như vậy cho nên khó lănh hội; v́ cao thâm cho nên khó hiểu. Tam tạng mười hai bộ kinh mênh mông như biển cả. Danh và tướng đă nhiều, mà từ và ư th́ càng sâu sắc. Cho nên, đem Phật pháp mà nói cho những người có tŕnh độ quốc học thấp kém và chưa từng tiếp xúc với Phật giáo….. cũng giống như đem viên ngọc báu ma ni để trước mắt người mù, th́ dù viên ngọc sáng đến bao nhiêu, người ấy cũng không cảm nhận được.
Bằng cách nào để có thể làm cho những người trong xă hội nhận thức chính xác cơ bản về Phật giáo? Tôi nghĩ, phương pháp đơn giản nhất không ǵ hay hơn là viết một cuốn sách nhỏ giới thiệu nội dung khái lược về Phật giáo, rồi phổ biến rộng răi cho mọi tầng lớp trong xă hội. Xưa nay, những cuốn sách có tính chất nhập môn Phật học chư vị cổ nhân đại đức đă biên soạn rất nhiều. Có người viết về Tịnh độ, có người viết về Thiền, có người viết về giáo lư nhân quả, có người viết về mười thiện nghiệp. Nhưng những cuốn sách này đa phần dùng lối văn uyên áo, từ ngữ bác học, ư nghĩa cao sâu. C̣n như dùng văn tự ngôn ngữ của thời đại để viết và giới thiệu về khởi nguyên cũng như sự truyền thừa của Phật giáo, viết về những nội dung cơ bản, khái lược Phật pháp, th́ chưa thấy. Do đó, tôi phát nguyện viết cuốn sách nhỏ này, mục đích là nhắm đến đối tượng chưa hiểu ǵ về Phật giáo để họ tham khảo. Đây cũng là duyên khởi cho sự ra đời cuốn sách này.
Xă hội đang đứng trước nhiều tệ nạn, Phật pháp th́ suy vi. Khắp nơi nổi lên nhiều tà thuyết, dị đoan. Cho nên, việc hoằng dương chánh pháp, cứu văn t́nh thế xă hội, là trách nhiệm của mỗi người Phật tử. Cầm bút viết cuốn sách này chỉ muốn đóng góp một phần sức mọn trong ngôi nhà Phật pháp. Ngưỡng mong chư tôn đức từ bi chỉ giáo. Nguyện cho hết thảy hữu t́nh đều thành Phật đạo.
|
