| Tứ diệu đế Quatre nobles vérités 四妙諦 catvāri āryasatyāni | |||||
|
Bốn chân lư cao cả, là gốc cơ bản của Phật giáo. Tứ diệu đế là nội dung của kinh nghiệm giác ngộ của Phật Thích-ca Mâu-ni, và cũng là nội dung chính của bài kinh đầu tiên, kinh Chuyển pháp luân.
Tứ diệu đế là: 1. Khổ đế hay chân lư về sự Khổ: Chân lư thứ nhất cho rằng mọi dạng tồn tại đều mang tính chất khổ năo, không trọn vẹn. Sinh, lăo bệnh, tử, xa ĺa điều ḿnh ưa thích, không đạt sở nguyện, đều là khổ. Sâu xa hơn, bản chất của năm nhóm thân tâm, Ngũ uẩn, là các điều kiện tạo nên cái ta, đều là khổ. 2. Tập khổ đế hay chân lư về sự phát sinh của khổ: Nguyên nhân của khổ là sự ham muốn, ái , t́m sự thỏa măn dục vọng, thỏa măn được trở thành, thỏa măn được hoại diệt. Các loại ham muốn này là gốc của Luân hồi. 3. Diệt khổ đế hay chân lư về diệt khổ: Một khi gốc của mọi tham ái được tận diệt th́ sự khổ cũng được tận diệt. 4. Đạo đế hay chân lư về con đường dẫn đến diệt khổ: Phương pháp để đạt sự diệt khổ là con đường diệt khổ tám nhánh, Bát chính đạo. |
|||||