Kính dâng hương linh Ba
Thằng Cu Tư đi tu. Trời ơi, tin ấy làm bà con trong làng ngạc nhiên lắm! Ai cũng ngờ vực, bán tín, bán nghi. Thằng Cu Tư đi tu ? Chắc không phải đâu ! Hắn là thằng quậy phá nhất làng. Mới mấy tuổi đầu mà làng trên xóm dưới ai cũng biết hắn, chỉ v́ hắn phá phách đến … động trời. Đến nổi, bà con gọi hắn là … "Ông thần". Ông thần phá phách đấy mà. Cu Tư, mà bọn trẻ con trong làng gọi hắn là "Tư chưởng môn", quậy phá vậy nhưng không phương hại chi đến ai và lấy của ai bất cứ vật ǵ. Hắn chỉ dẫn đầu một đám trẻ năm bảy mười mấy đứa suưt soát tuổi nhau đi lục lọi khắp nơi, hễ nhà ai có vườn trái cây là … "ghé thăm". Người lớn đi làm hết. Bọn trẻ chỉ đi học một buổi, một buổi ở nhà trông nhà. Hắn tập trung tất cả lại chơi … đồ hàng. Bẻ cây ḿ dựng nhà, cắt lá chuối mà lợp, rồi đóng thành từng cặp "vợ chồng", "con cái" của nhau và … tập sống cuộc sống của người lớn. Chơi tṛ này chán, chúng lại chia phe đánh nhau, phá nhà lấy cây ḿ làm súng, cũng bắn đùng đùng, đạn bay vèo vèo đến … khô cả miệng, rượt chạy cùng làng, la hét ầm ĩ khiến trẻ con đang ngủ phải giật ḿnh khóc, các bà lại ra rầy…
Đùng một cái, hắn đi tu. Lúc đầu không ai tin, nhưng mà hắn đi tu thiệt, ai cũng thấy thương thương. Hắn c̣n nhỏ quá mà, biết ǵ. Ba hắn dẫn hắn đi đến một ngôi chùa xa, nơi hắn chưa hề biết đến. H́nh như thầy trụ tŕ và ba hắn đă quen biết từ trước. Lạ thiệt, có khi nào hắn thấy ba đi chùa đâu. Hai người lớn nói chuyện với nhau. Hắn đứng ở gốc cửa, lâu lâu thấy thầy nh́n hắn có vẻ thăm ḍ. Đoạn ba hắn gọi :
- Cu Tư, lại đây thầy dạy. Hắn rụt rè bước đến. Thầy hỏi :
- Răng con ưng đi tu ?
- Con cũng không biết nữa, tự nhiên con ưng đi rứa. Hắn ngây thơ trả lời, giọng run run.
Thầy hỏi tiếp : - Ưng đi rồi có… ưng về không ?
- Dạ, con cũng không biết nữa ! Thầy cười xoa đầu hắn :
- Đi tu cực lắm, phải thức khuya dậy sớm, học kinh, giữ giới, không được chơi đùa, phá phách nghịch ngợm như ở nhà, không được ăn thịt cá, con có chịu nỗi không ?
- Dạ nỗi ! Hắn ngẩn đầu nh́n thầy trả lời giọng dứt khoát. Thầy cười, vổ vổ vai hắn :
- Được ! Thế là Cu Tư được ở lại chùa. Ba hắn về. Lúc chia tay, ông cầm tay thầy giọng nghẹn ngào :
- Con cũng không biết cháu nó có tu được không, nhưng ở nhà nó cứ đ̣i đi cho bằng được. Nó nghịch lắm thầy ạ. Con th́ không quen biết ai ngoài thầy, thôi th́ trăm sự nay nhờ thầy d́u dắt, âu đây cũng là nhân duyên từ kiếp trước …
Thầy đưa ba hắn ra cổng, ân cần nói:
- Anh cứ yên tâm. Tôi xem cháu nó có nhân duyên với Phật pháp lắm đó, nếu không sao biết chuyện đi tu được. Từ nhỏ cháu đâu đă đi chùa và đâu đă thấy thầy tu lần nào, phải không ?… Thầy cười hoan hỷ.
Cu Tư đứng ở cửa chùa nh́n h́nh bóng người cha khuất dần ở cổng tam quan, tự nhiên ḷng buồn rười rượi, khoé mắt cay cay, lần đầu tiên chú xa nhà, xa người thân, bạn bè. Đêm nớ, chú nhớ nhà chi lạ. Nhớ mạ, chú gục đầu vào gối khóc rưng rức, không ai biết, rồi thiếp đi…
Cu Tư đi rồi, làng trên xóm dưới lặng ngắt, trái cây trong vườn chín mọng, bọn trẻ con cũng ít ra đường chơi… Mọi người như thấy thiêu thiếu cái ǵ. Không có tiếng cười đùa của trẻ thơ cuộc sống của người lớn h́nh như trở nên tẻ nhạt. Ai cũng thấy buồn buồn. "Cha thằng Cu Tư! Có hắn ở nhà rứa mà vui" – mấy cụ già mắng yêu. Mấy tháng sau Cu Tư được thầy cho xuống tóc, đặt pháp danh Tâm Nguyên.
Hôm ấy mẹ chú khóc rất nhiều, ba chú không khóc nhưng buồn buồn. Chú cũng cảm thấy buồn. Sao mẹ khóc nhiều thế!. Thời gian lặng lẽ trôi. Cuộc sống nơi quê nghèo, sớm hôm với ruộng vườn nương rẩy, chẳng mấy chốc, h́nh bóng Cu Tư rơi vào sự quên lăng trong xóm nghèo này. Chỉ có mẹ Chú là ngày đêm nhung nhớ. Mấy năm sau, Tâm Nguyên được thầy gởi vào Nam học. Hơn mười năm sau. Cuộc sống của dân trong làng khá hơn. Mọi người đều có cái ăn, cái mặc cái để dần khi ốm đau. Họ lại nhớ đến chùa, nghĩ đến việc xây dựng đời sống tâm linh. Dân trong làng họp lại, họ muốn làm chùa. Hồi đó, làng này cũng có một ngôi chùa nho nhỏ, nhưng chiến tranh đă làm đổ nát, dân làng chạy giặc ngược xuôi, không ai chú ư đến. Ngày đất nước độc lập, dân trở về làng, cái ăn cái mặc đè nặng trên vai, không ai nhớ đến Phật, đến chùa; chính quyền hồi đó rất khó khăn, họ lấy đất chùa làm hợp tác xă, cấm dân làng thờ Phật, tụng kinh. Dân trong làng trở về với đời sống "Phật tại tâm." Bây giờ họ muốn "Phật" là của làng, của nước, của truyền thống văn hoá tâm linh ngàn đời mà con cái họ phải biết để kế thừa, để giữ ǵn giềng mối đạo đức, nhân luân của xă hội. Chính quyền cũng thấy được giá trị đó, họ trả đất lại, cho phép xây dựng chùa. Họ nói "để có nơi con em đến đó, t́m về bản sắc văn hoá dân tộc, t́m về cội nguồn…".
Thế là chùa được xây dựng, mỗi người mỗi ít, kẻ công người của, chẳng mấy khi chùa được xây xong, tuy không được lớn lắm. Ngày làm lễ khánh thành chùa, mấy bác trong ban hộ tự đi vô tới trong Huế thỉnh thầy ra chứng minh. Nghe nói có thầy từ trong Nam về nữa, đều là người xuất thân từ Quảng Trị. Trong đó có chú Tâm Nguyên. Tâm Nguyên trở lại quê hương lần đầu tiên sau hơn mười lăm năm xa cách, tất cả đều đă đổi thay. Các cụ già ngày xưa không c̣n, các bậc cha chú ngày xưa bây giờ râu tóc đă bạc phơ, bọn trẻ chơi với chú ngày xưa giờ đă có gia đ́nh… không c̣n ai biết chú. Khung cảnh làng quê, nơi chú chào đời, h́nh như c̣n nhớ chú, mặc dù có đổi thay, nhưng hương đồng cỏ nội, hương mùi đất mẹ vẫn c̣n âm ấm dưới ḷng bàn chân. Cái hơi ấm như hơi thở và ḷng bàn tay của mẹ cứ cuốn lấy đưa đẩy chú về cái thuở thơ ngây hồn nhiên trong trắng đến diệu kỳ. Cảm giác thân quen quá, gần gũi quá.
Chú bước đi trên con đường quen thuộc dẫn về làng trong nắng ấm ban mai với những làn gió nhẹ từ ruộng lúa xanh ŕ mơn trớn làn da mát rượi. Trong chú xốn xang khó tả. Sắp được gặp lại mạ rồi. Không biết mạ chừ có nhận ra chú không. Hôm ấy bà con trong làng nô nức đi cung đón quư thầy về, ra tận cổng làng. Họ nhỏ to, nghe nói có con bác trưởng ban hộ tự (ba chú Tâm Nguyên) về nữa, thầy của làng ḿnh đó. Mọi người ai nấy hân hoan. Từ xa, Tâm Nguyên đă thấy cờ lộng tung bay, bà con xếp thành hai hàng ngay ngắn trên con đường dẫn vào chùa. Đến nơi, mọi người đều chấp tay thành kính, Hạo Nhiên đi sau cùng hoà quyện trong những chiếc y vàng rực rỡ, trang nghiêm, chú thấy ba chú bưng khay lễ đi đầu, h́nh như ông đang t́m đứa con của ḿnh, nhưng ông phải thỉnh quư thầy đi vào chùa nên đành cung kính đi trước. Bất chợt, một bà mẹ già nua c̣m cơi lao ra ôm choàng lấy chú.
- C…o…n...Th…ầ…y ! (Lúc đầu v́ quá nhớ con nên bà không nhớ con ḿnh bây giờ đă là một vị thầy, nhưng sau đó bà đă nh
Bà khóc rưng rức, không biết những giọt nước mắt ấy là vui hay buồn. Không đó là những giọt thương yêu dịu ngọt mà chỉ có nơi người mẹ.
Tâm Nguyên nghẹn ngào: - Mạ! Chú cũng khóc. Quư thầy nh́n lui, cảm thông, điềm đạm bước. Ai cũng thấy bùi ngùi: "Thầy ḿnh, thầy ḿnh đó, Cu Tư ngày xưa đó", mọi người thầm th́, ba chú cũng trộm nh́n lui. Phút giây hội ngộ sau bao tháng năm xa cách của đứa con xa nhà, nay là một người xuất gia uy nghi trong lớp áo ca sa làm cho không khí của buổi cung nghinh trở nên sâu lắng nghiêm trang. Hai hàng rào người nối theo sau quư thầy đi vào chùa. Tâm Nguyên d́u mẹ cùng đi bên cạnh, không nói năng chi mà ngàn lời cũng khó tả. Sau lễ khánh thành chùa là lễ chẩn tế, kỳ siêu bạt độ. Tối hôm đó quư thầy lớn quyết định cho chú Tâm Nguyên thuyết pháp. Lần đầu tiên trở về làng sau hơn mười lăm năm xa cách, Tâm Nguyên lúng túng không biết ḿnh xuất hiện trước bà con, vốn là những chú bác, bạn bè thân thuộc của làng ḿnh, với tư cách ǵ. Người thầy? Người con? Một chút bâng khuâng. Phải rồi, với tư cách người con. Ngày xưa không phải đức Phật thuyết pháp cho vua cha cùng với gia tộc với tư cách người con là ǵ, nhưng đó là người con đă giác ngộ, đă t́m được chân lư và hướng dẫn mọi người cùng tiến đến mục đích đó, hạnh phúc và giải thoát. Hôm nay Tâm Nguyên sẽ đến với bà con với tư cách của người con t́m thấy con đường đi đến hạnh phúc bằng thương yêu và hiểu biết.
Lần đầu tiên gặp lại Cu Tư nghịch ngợm ngày xưa, bây giờ là một người thầy uy nghi trên pháp toà, bà con ai nấy đều ngạc nhiên với bài pháp thoại của chú. Giọng nói thanh tao, nhẹ nhàng, truyền cảm làm ấm ḷng người. Bài nói chuyện giản dị, gần gũi, rứa mà ai nghe cũng cảm thấy rung động, sâu xa.
Đó là bài pháp thoại về thương yêu và hiểu biết như chính lúc chú mới chào đời, bài học mẹ dạy đơn sơ, mộc mạc đầu tiên mà cũng là bài học lớn nhất của cả cuộc đời, đó bài học về t́nh yêu thương. Buổi thuyết pháp chấm dứt. Mọi người như vẫn c̣n say sưa với hương vị pháp mầu huyền nhiệm. Xong lễ, Tâm Nguyên từ biệt ba, mẹ và gia đ́nh cùng bà con trong làng vào nam. Ngôi chùa làng trở nên yên lắng, tịch mịch. Bà con trong làng lại mong ước có được một thầy về trụ tŕ, hướng dẫn tu tập. "Không biết khi mô thầy ḿnh về lại, giá mà thầy về đây ở luôn…" Tâm Nguyên ngậm ngùi ra đi. Mạ lại khóc như ngày tiễn con đi tu…
|
