Thuở xưa, trú xứ của những người xuất gia từ bỏ gia đ́nh, sống không gia đ́nh thường là khu rừng, vách núi, hang động, đồng hoang… Ngay cả Đức Thế Tôn, khi đă có những tu viện do các cư sỹ xây dựng cúng dường như Trúc lâm, Kỳ viên, Vườn soài… th́ Ngài cũng chỉ cư trú trong ba tháng an cư mùa mưa, c̣n phần lớn thời gian Ngài đi hoằng pháp và nghỉ lại trong những khu rừng, đỉnh núi… nằm trên lộ tŕnh du hoá.
Rừng già, hang động, vách núi… thường ẩn chứa những điều hiểm nguy. Muôn loài thú dữ và côn trùng độc hại đều lấy núi rừng làm nhà ; ma quái, ly mỵ, vọng lượng… chắc cũng ẩn dật đâu đó. Những mối hiểm nguy luôn tiềm tàng giữa rừng sâu núi thẳm, vậy mà các Tỳ-kheo lại ưa thích đời sống viễn ly, độc cư, nhàn tĩnh giữa núi rừng. Vậy nên, có lần tai nạn đă xảy ra với các Tỳ-kheo.
Chuyện kể rằng, Tôn giả Upasena (Ưu-ba-tiên-na) khi đang ngồi thiền trong hang Đầu con rắn (Sappapon-dikapabbàra) tại rừng Sitavana (Hàn lâm), thuộc thành Ràjagaha (Vương xá) th́ bị một con rắn cực độc rơi trúng trên người. Độc tố của loài rắn này không những giết chết Tôn giả Upasena mà c̣n huỷ hoại, phân tán thân thể của Tôn giả thành một nắm trấu (Tương ưng bộ kinh, 69.VII. Upasena (S.iv,40).
Cùng sự kiện này, kinh Tạp A-hàm c̣n kể thêm rằng, khi ấy Tôn giả Sàriputta chứng kiến thân thể Tôn giả Upasena bị phân huỷ như một nắm trấu, cho dù Tôn giả Upasena đă đạt được định lực thâm sâu, có được tâm và tuệ vô ngă nên không hề có biểu hiện đau khổ, nhưng Tôn giả Sàriputta rất thương xót, v́ vậy sau khi cúng dường xá-lợi Tôn giả Upasena xong ngài liền đến chỗ Thế tôn và kể lại sự t́nh. Đức Phật nghe xong th́ dạy rằng, nếu Upasena tụng bài kệ và thần chú sau đây th́ sẽ không trúng độc và thân thể cũng không bị hủy hoại như trấu nát được. Rồi th́ Đức Phật dạy câu thần chú : Ô-đam-bà-lệ, đam-bà-lệ, đam-lục, ba-la-đam-lục, nại-tí, túc-nại-tí, chỉ-bạt-tí, văn-na-di, tam-ma-di, đàn-đế, ni-la-chỉ-thí, bà-la-câu-bế-ô-lệ, ô-ngu-lệ, tất-bà-ha.
Nguyên bản tiếng Phạn của câu thần chú trên chưa được t́m thấy, nhưng nội dung bài kệ tụng th́ hoàn toàn phù hợp với câu thần chú trong Luật tạng Pāli (Vinaya pitaka), Tiểu phẩm (Cullavagga) cho trường hợp xảy ra tương tự, nhưng không phải Tôn giả Upasena mà là một Tỳ-kheo bị rắn cắn chết ở thành Xá-vệ (Savatthi). Bài thần chú ấy được tụng như sau : Virūpakkhehi me mettaṃ, mettaṃ erāpathehi me./ chabyāputtehi me mettaṃ, mettaṃ kaṇhāgotamakehi ca./ Apādakehi me mettaṃ, mettaṃ dvipādakehi me;/ catuppadehi me mettaṃ, mettaṃ bahuppadehi me./ Mā maṃ apādako hiṃsi, mā maṃ hiṃsi dvipādako;/ mā maṃ catuppado hiṃsi, mā maṃ hiṃsi bahuppado./ “Sabbe sattā sabbe pāṇā, sabbe bh³tā ca kevalā;/ sabbe bhadrāni passantu, mā kiñci pāpamāgamā./ Appamāṇo buddho, appamāṇo dhammo,/ appamāṇo saṅgho, pamāṇavantāni sarīsapāni./ Ahi vicchikā satapadī, uṇṇanābhi sarabū mūsikā;/ katā me rakkhā kataṃ me parittaṃ, paµikkamantu bhūtāni./ sohaṃ namo bhagavato, namo sattannaṃ sammāsambuddhānan”ti./ (Vin ii. 110).
Và ư nghĩa của nó như vầy :
Tôi xin hướng từ tâm
Đến loài Virūpakkhas,
Đến loài Erapathas,
Con cháu loài Chabyā
Và loài Gotamakas Đen.
Tôi cũng hướng từ tâm
Đến chúng sanh không chân
Hai chân và bốn chân
Cùng chúng sanh nhiều chân.
Nguyện các loài không chân
Hai chân và bốn chân
Và những loài nhiều chân
Không làm tổn hại tôi !
Nguyện hết thảy sanh vật
Các loài có hơi thở
Tất cả mọi chúng sanh
Mỗi một trong loài ấy
Đều gặp điều tốt lành
Không loài nào gặp nạn.
Phật bảo là vô lượng
Pháp bảo là vô lượng
Tăng bảo cũng vô lượng
C̣n chúng sanh ḅ, chạy
Như rắn, ḅ cạp, rết
Nhền nhện, thằn lằn, chuột
Chỉ có hạn lượng thôi
Nên tôi tụng bài kệ
Và thần chú hộ vệ
Xin các loài đi xa.
Con kính lễ Thế Tôn
Cùng bảy Phật quá khứ.
Nội dung của câu thần chú trong Luật tạng Pāli như vậy không khác ǵ mấy so với nội dung bài kệ tụng được ghi chép trong kinh Tạp A-hàm, kinh số 254 (bản tiếng Việt, số 252 bản Đại chính). Bài kệ tụng được xem như là thần chú ấy cũng được t́m thấy trong Tiểu bộ binh số 203, Chuyện tu tập từ tâm (Tiền thân Khandha-Vatta), với duyên do là có Tỳ-kheo bị rắn cắn chết khi vị ấy đang chẻ củi.
Trong tất cả các bản kinh và luật trên đều có lời Phật khẳng định : "Nếu các ông tu tập từ tâm đối với bốn loại gia đ́nh vua rắn này, các con rắn sẽ không cắn các ông, do vậy, bắt đầu từ nay, hăy tu tập từ tâm như vậy đồi với bốn loại vua rắn".
Như vậy, bản chất của bài kệ tụng mà hết thảy các Phật tử đều xem như thần chú bảo hộ (paritta) này là phương pháp tu tập phát triển tâm từ bi. Điều này cho thấy, để bảo hộ bản thân ḿnh trước những hiểm nguy, người con Phật chỉ dùng một thứ ‘vũ khí’ duy nhất là TÂM TỪ BI. Khi tâm từ biến măn mười phương th́ không ǵ có thể làm tổn hại ḿnh được. Cho nên, nếu tụng thần chú, dù là thần chú Đại bi, mà tâm của ḿnh không có một chút t́nh thương đối với đồng loại, không từ niệm đối với chúng sanh th́ thần chú không thể phát huy sức mạnh nhiệm mầu, không thể làm cho ḿnh tai qua nạn khỏi, không thể bảo hộ ḿnh trước những hiểm nguy, ách nạn…
Một điều đáng chú ư nữa là, khi tu tập phát triển tâm từ bi, hướng tâm đến các loài chúng sanh để ban răi t́nh thương hay cầu nguyện, th́ t́nh thương ấy, lời cầu nguyện ấy phải là t́nh thương chân thật, lời cầu nguyện trên nền tảng của sự thật, phát sanh từ chân tâm. Kinh ghi : « Như lời chân thật này/ Đại sư Vô thượng dạy ». Như vậy, bản chất của thần chú là chân ngôn (mantra – đọc là mạn-đà-la). Chân ngôn là lời nói chân thật, không hư dối, là phương tiện để diễn đạt chân lư. Đọc tụng thần chú hằng ngày là cách sống nương tựa vào chân lư, sống với sự thật. Chẳng hạn khi ḿnh đọc tụng chú Đại bi mở đầu bằng câu « Đại bi tâm đà-la-ni », th́ có nghĩa là con xin « duy tŕ, giữ ǵn cái tâm tràn đầy yêu thương ». Chính cách sống, cách tu tập này mà chúng ta bảo hộ được bản thân, gia đ́nh và xă hội thoát khỏi mọi khổ đau ách nạn ; không những thoát khỏi sự tấn công của rắn độc, mà c̣n miễn nhiễm với mọi ô nhiễm của cuộc đời.
|
