 Cách đây 2633 năm, vào ngày trăng tṛn tháng tư, tại vườn ngự uyển Lâm-tỳ-ni (Lumbini), thành Ca-tỳ-la-vệ (Kapilavastu), "một Chúng Sanh duy nhất, một Con Người phi thường xuất hiện trong thế gian này, v́ lợi ích cho phần đông, v́ hạnh phúc của phần đông, v́ ḷng bi mẫn, v́ sự tốt đẹp, v́ lợi ích và hạnh phúc của chư Thiên và nhân loại" (kinh Tăng nhất A-hàm).
Chúng Sanh duy nhất đó, Con Người phi thường đó chính là Thái tử Tất-đạt-đa (Siddhārtha), con vua Tịnh Phạn (Śuddhodana) và hoàng hậu Ma-da (Mahā-māyā), Người sau này đă từ bỏ cung vàng điện ngọc để xuất gia và trở thành bậc Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh, Ngài là Phật, là Thế Tôn.
Lịch sử ghi nhận rằng, khi vừa Đản sanh, Đức Phật ngoan đồng đă đi bảy bước, mỗi bước đều có hoa sen đở chân, đến bước thứ bảy th́ dừng lại và tuyên ngôn rằng: “Thiên thượng thiên hạ, duy ngă vi tôn, yếu độ chúng sanh, sanh lăo bệnh tử” (Kinh Trường A-hàm).
Nhân mùa Phật đản Phật lịch 2553, chúng con thành kính khể thủ đấng Đại Từ Phụ, xin Ngài soi sáng cho chúng con được thâm nhập kinh tạng, để chúng con thấu hiểu được lời Ngài, để những điều chúng con sắp tŕnh bày không làm “oan cho ba đời chư Phật” và cũng không “đồng với ma thuyết”!
1. Ư nghĩa xă hội
Xă hội Ấn Độ bấy giờ phân định thành bốn giai cấp: Bà-la-môn, Sát-lị, Phệ-xá và Thủ-đà-la. Giai cấp dưới có bổn phận phục vụ giai cấp trên. Giai cấp Bà-la-môn c̣n chủ trương vật tư hữu của bốn giai cấp, mà theo đó, vật tư hữu của Bà-la-môn là sự khất thực, của Sát-lị là cung tên, của Phệ-xá là nông nghiệp, của Thủ-đà-la là lưỡi liềm và đ̣n gánh. Với sự phân định như vậy, quyền con người hoàn toàn bị tước đoạt, và giá trị con người không thể vượt qua giai cấp, dù cho họ có cố gắng đến đâu.
Đức Phật đản sanh, sau khi trải qua ba a-tăng-kỳ kiếp tu tập, đă chứng nghiệm rằng không hề có cái phân định giai cấp phi lư đó, bởi “Ta (ngă) là chủ nhân của nghiệp, là thừa tự của nghiệp. Phàm nghiệp nào ta làm, thiện hay ác, ta sẽ thừa tự nghiệp ấy” (Tăng chi bộ kinh). Rơ ràng, chúng sanh người hạ liệt kẻ cao sang, người đẹp đẽ, kẻ thô xấu, người may mắn, kẻ bất hạnh đều do hạnh nghiệp của chúng đă tạo. Cho nên, không ai cho ḿnh hạnh phúc, cũng chẳng ai bắt ḿnh khổ đau; hay nói cách khác, con người tự làm cho ḿnh trở nên đáng được tôn quư, và cũng tự làm cho ḿnh trở nên hạ tiện, mà không hề bị một ai có quyền năng ban phước hay giáng họa.
Từ đó chúng con hiểu tuyên ngôn của Ngài: Dù chúng sanh ở trên trời, hay chúng sanh ở dưới trời, chỉ có tự ḿnh (duy ngă) làm cho ḿnh trở nên tôn quư, chỉ có ḿnh mới giúp ḿnh thoát khỏi khổ đau sanh, già, bệnh, chết.
Đây là bản tuyên nhân quyền đầu tiên trong lịch sử của nhân loại, đề cao vai tṛ cá nhân, khẳng định con người hoàn tự chủ, tự quyết giá trị đạo đức của chính ḿnh thông qua hạnh nghiệp do ḿnh gây tạo. Bằng tuyên ngôn này, Đức Phật đă gióng lên tiếng chuông thức tỉnh, đánh động những cái “TA” đang c̣n ngủ quên hay bị vấp vùi, bị an bài trong những giáo điều phi lư, những quy định bất công của xă hội, hăy nh́n lại giá trị đáng tôn, đáng kính của chính ḿnh. Thật nhân bản thay!
2. Ư nghĩa tôn giáo
Trong kinh Đại Bát-niết-bàn, phẩm Như Lai Tánh, Đức Phật dạy: “Ngă tức là nghĩa Như Lai tạng. Tất cả chúng sanh đều có Phật tánh, tức là nghĩa của ngă. Nghĩa của ngă như vậy từ nào tới giờ thường bị vô lượng phiền năo che đậy, v́ thế nên chúng sanh chẳng nhận thấy được”.
Từ ư nghĩa của phẩm kinh này, chúng con hiểu tuyên ngôn của Ngài: “Trên trời hay dưới trời, chỉ có Phật tánh là tôn quư, (Phật tánh này) sẽ cứu độ chúng sanh thoát khỏi khổ đau sanh, già, bệnh, chết”.
Đức Phật từng khẳng định tất cả chúng sanh đều có đầy đủ phước đức và trí tuệ của Như Lai, tức đều có khả tính thành Phật: “Ta là Phật đă thành, chúng sanh là Phật sẽ thành”. Cho dù chúng sanh bị trôi lăn trong sanh tử luân hồi, có khi sanh lên trời, có khi rơi xuống địa ngục, th́ Phật tánh của chúng sanh vẫn c̣n nguyên vẹn, không tăng không giảm, không sanh không diệt. V́ vậy mà tất cả chúng sanh đều đáng được tôn kính b́nh đẳng như nhau.
Mỗi chúng sanh đều có Phật tánh, như viên minh châu nằm trong chéo áo, vậy mà chẳng nhận ra, đến nỗi v́ miếng cơm manh áo phải tha hương cầu thực, lênh đênh theo ḍng đời, trải qua đêm dài sanh tử, chịu vô lượng khổ đau. Thật đáng thương thay!
|
