| Chính tính ly sinh 正性離生 samyaktva-nyāma | |||||
|
Chính tính ly sinh (Phạn samyaktva-nyāma, Tạng yaṅ-dag-par skyon-med-pa):
Tên gọi khác của Kiến đạo. Chính tính chỉ cho Thánh đạo vô lậu. Ly sinh chỉ đoạn trừ phiền năo khởi lên do phân biệt. Cũng có thuyết giải thích Ly sinh là chỉ sự thoát ly đời sống phàm phu. Bởi v́ khi nhập vào địa vị Kiến đạo th́ chứng đắc được Chính tính thánh đạo Niết-bàn, viễn ly đời sống phiền năo, cho nên gọi là Chính tính ly sinh. Câu-xá luận, quyển 23, nói: ‘Chính tính chính là Niết-bàn, hoặc nói Chính là là Thánh đạo vô lậu, Sinh là phiền năo, Thánh đạo có khả năng siêu việt phiền năo nên gọi là Ly sinh’. Phát trí luận, quyển 1, nói: ‘Như vậy, tâm và tâm sở pháp là Đẳng vô gián. Xả Dị sinh tính, đắc Thánh tính, xả Tà tính đắc Chính tính, nên nhập vào Chính tính ly sinh, đó gọi là Thế đệ nhất pháp’. Đại Tỳ-bà-xa luận, quyển 3, cũng thuyết minh rơ ràng về ư nghĩa của Chính tính ly sinh. Tóm lại, Chính tính là Niết-bàn, Thánh đạo, bởi v́ tính của nó chân chính, thuần tịnh không một chút nhiễm ô. Ly sinh, chữ sinh ở đây là tên gọi khác của phiền năo, hoặc chỉ cho thiện căn chưa chín muồi, khiến cho chúng sanh hữu t́nh luân hồi trong sinh tử. Chứng được niết-bàn th́ thoát ly sinh tử phiền năo, trí vô lậu thánh đạo th́ siêu việt thiện căn chưa chín muồi, cho nên gọi là Chính tính lư sinh. Nói một cách khái quát th́ không những Kiến đạo mà ngay cả Tu đạo và Vô học đạo cũng có nghĩa Chính tính ly sinh, nhưng vị Kiến đạo là địa vị đầu tiên, mang nhiều ư nghĩa hơn so với các vị khác, cho nên mới nói Chính tính ly sinh là tên gọi khác của Kiến đạo. Cách dịch xưa chỉ dịch là Chính định, hoặc Ly sinh. Các nhà phiên dịch ngày nay đều thống nhất dịch là Chính tính ly sinh, có khi dịch là Thánh tính. Du-già luận kư, quyển 13, nói rằng: Chính tính cũng có tên là Thánh tính, là ngược lại Tà tính, tức tính của phàm phu. Khi nhập vào địa vị Kiến đạo th́ xả Tà tính đắc Chính tính, có khả năng diệt trừ và thoát ly sự thọ nhận sinh tử không giới hạn. Cũng có thuyết giải thích: Nhớ nghĩ lư Chân như là Chính tính; đoạn kiến hoặc, thoát khỏi gốc rễ của sinh tử gọi là Ly sinh. |
|||||