| Tuỳ phiền não 隨煩惱 upakleśā | |||||
|
Những phiền não phát sinh từ phiền não căn bản, phụ thuộc phiền não căn bản. Còn gọi là Tuỳ hoặc, Chi mạt hoặc.
Căn cứ Luận Câu xá, quyển 21, Tuỳ phiền não có hai nghĩa: 1. Chỉ cho tất cả các phiền não theo tâm sinh khởi mà rối loạn, não loạn chúng sinh hữu tình. 2. Chỉ cho các phiền não khác nương theo phiền não căn bản mà sinh khởi. Trong luận này nêu ra 19 thứ Tuỳ phiền não và chia làm 3 phần: 1. Đại phiền não địa pháp: Chỉ cho phóng dật (buông thả), giải đãi (lười biếng), bất tín (không tin nhân quả), hôn trầm (mờ tối, nặng nề), và trạo cử (cử chỉ thô động, không yên). 2. Đại bất thiện địa pháp: Chỉ cho vô tàm (không biết thẹn), vô quý (không biết xấu hổ). 3. Tiểu phiền não địa pháp: Chỉ cho phẫn (giận), phú (che dấu), khan (bỏn sẻn), tật (ganh ghét), não (buồn bực), hại, hận, siểm (nịnh hót), cuống (nói láo), kiêu (kiêu sa, kiêu căng), thuỵ miên (buồn ngũ) và ác tác (tâm hối hận sau khi làm điều ác). Cứ theo Luận Thành duy thức, Tuỳ phiền não có 20 loại, được chia làm 3 loại: 1. Tiểu tuỳ phiền não: Gồm phẫn, hận, phú, não, tật, khan, cuống, siểm, hại và kiêu. 2. Trung tuỳ phiền não: Gồm vô tàm, vô quý. 3. Đại tuỳ phiền não: Gồm trạo cử, hôn trầm, bất tín, giải đãi, phóng dật, thất niệm, tán loạn và bất chính tri. |
|||||